اکوسیستم Last-Mile همه‌گیری COVID-19 باعث تغییرات گسترده‌ای در سوق مصرف‌کنندگان به سمت تجارت الکترونیک شده و فروش آنلاین روزبه‌روز در حال رشد است؛ پیش‌بینی می‌شود تا سال 2025 تعداد بسته‌های تحویل‌شده در سراسر جهان به 200 میلیارد افزایش یابد که این رقم در سال 2018 کمتر از 90 میلیارد بود.
متأسفانه، علیرغم حمایت کلی مصرف‌کنندگان از مسائل زیست‌محیطی، همچنان قیمت و راحتی عوامل اصلی در انتخاب بین گزینه‌های تحویل مرسولات، می‌باشند. تعداد کمی از مصرف‌کنندگان پیامدهای زیست‌محیطی و اجتماعی گزینه‌های تحویل را در نظر می‌گیرند؛ این در حالی است که برخی اختلافات در مورد انتشار گازهای گلخانه‌ای، هزینه‌های ازدحام و ترافیک، تصادفات و آلودگی ناشی از هزاران وسایل نقلیه تحویل مرسولات در مقایسه تجارت الکترونیک و خرده فروشی سنتی وجود دارد.
کاهش این هزینه‌ها مستلزم توسعه سیستمی است که گزینه‌های تحویل بسته را در خارج از خانه گسترش دهد. در عین حال، باید نقش‌ها و الزامات فعلی و آینده شرکت‌های تحویل‌دهنده و خرده‌فروشانی را که کسب‌وکارشان به این سیستم وابسته است، در نظر گرفته شود. این امر به نوبه خود مستلزم همکاری، مصالحه و انطباق بین همه ذینفعان در صنعت پست و لجستیک و تحویل بسته است تا از همکاری و تعامل همه‌ی بازیگران این اکوسیستم در پرتو درک دقیق رفتار مشتری، نیازها، ترجیحات و مشکلات آن‌ها، اطمینان حاصل شود.
یکی از مشکلات بزرگ تحویل مرسولات در last-mile تهدیداتی است که متوجه محیط زیست و مزایای اجتماعی از سمت این صنعت می‌باشد. هزاران وسیله نقلیه تحویل مرسوله، در سطح شهرها با مقاصد مشترک، عبور می‌کنند.
برای پاسخ به افزایش تقاضای مصرف‌کننده برای تحویل در روز بعد و همان روز، شرکت‌های لجستیکی اغلب حامل‌ها را چندین بار در روز به یک مقصد می‌فرستند؛ همچنین حامل‌های مختلف چندین بسته را به یک آدرس تحویل می‌دهند.
حجم انبوه بسته‌های تحویل‌شده، مسافت‌های زیاد پیموده شده توسط وسایل نقلیه و ناکارآمدی ذاتی صنعت تحویل – تاثیرات زیادی بر محیط زیست می‌گذارد. شرکت‌های تحویل last-mile برای پاسخگویی به تقاضای فزاینده‌ی مشتریان، روزانه تعداد بسیار زیادی کامیون و وسیله نقلیه که بیش از حد مطلوب و بهینه می‌باشد، به مقاصد مختلف می‌فرستند؛ که باعث هزینه‌های زیاد مستقیم و غیرمستقیم می‌شود.
یک راه‌حل منسجم برای حل مشکلات موجود و ناکارآمدی‌های ذاتی در شبکه‌های فعلی تحویل مرسولات با هزینه‌های بالا، طراحی اکوسیستم کسب‌وکاری است – مجموعه‌ای از بازیگران اقتصادی عمدتا مستقل که گرد هم می‌آیند تا مشکلات را به نفع همه حل کنند.
نشانه‌هایی از جمله نگرانی در مورد تحویل مرسولات این فرصت را برای ابداع یک سیستم تحویل کارآمدتر فراهم می‌کند که در عین یکپارچه‌سازی فعالیت‌های همه بازیکنان در سیستم، گزینه‌های جمع‌آوری و توزیع راحت‌تری در خارج از خانه به مصرف‌کنندگان ارائه می‌دهد. عناصر کلیدی این سیستم عبارتند از:
= شبکه تحویل خارج از منزل: شبکه‌ای از مقاصد که نیازهای تحویل و بازگشت مشتریان را با خدمات تکمیلی با امکان خرید آنلاین آسان‌تر فراهم می‌کند.
= گواهی سبز: شهرها باید استانداردهای شفاف، منطقی و سازگار با محیط زیست را ایجاد کنند که کل شبکه تحویل، از جمله ناوگان سبز و نقاط جمع‌آوری و توزیع خارج از خانه را تحت پوشش قرار دهد که اعتماد بین شرکا و ذینفعان را بیشتر کرده و در این محیط رقابتی، شرکت‌ها تلاش خود را برای ارائه گزینه‌ها و خدمات بهتر با پایداری بیشتر، می‌کنند.
= پلتفرم هوشمند: اپراتورها، شرکت‌های تجارت الکترونیک و شهرها باید برای پیاده‌سازی یک پلتفرم هوشمند واحد که تمام گزینه‌های جمع‌آوری و توزیع را ادغام می‌کند و دیدگاه واحدی از مشتریان تجارت الکترونیک ارائه می‌کند، با یکدیگر همکاری کنند که به مصرف‌کنندگان امکان انتخاب بهترین گزینه‌ها متناسب با نیاز خود و تجمیع تحویل‌های متعدد مرسولات را فراهم می‌کنند. شرکت‌های حملونقل می‌توانند برنامه‌های تحویل خود را ادغام کنند و بهترین مسیرها را ترسیم کنند، و شرکت‌های تجارت الکترونیک می‌توانند تجربه بسیار بهبودیافته‌ای از لجستیک و تحویل مرسوله را به مشتریان خود ارائه دهند.
پلتفرم هوشمند تحویل، امکان کنترل کامل بر اکوسیستم تحویل را فراهم می‌کند.
نحوه کارکرد
در هم تنیدن این سه عنصر در یک اکوسیستم منسجم باید توسط یک ارکستراتور مستقل انجام شود که وظایف آن شامل تعریف استراتژی، ایجاد شبکه تحویل مورد نیاز و پلتفرم نرم‌افزاری، تصمیم‌گیری در مورد نقش‌ها و قوانین برای هر ذینفع، تعیین انگیزه برای مشارکت و اطمینان از دسترسی آزاد برای شرکت کنندگان در بازار رقابتی است. ارکستراتور که به احتمال زیاد یک نهاد عمومی یا یک شریک تجاری عمومی-خصوصی کاملاً تعریف شده می‌باشد، همه ذینفعان، نه تنها شرکت‌های لجستیکی، بلکه مقامات حملونقل شهری و شوراهای حاکم که ممکن است برای اجرای اکوسیستم جدید مورد نیاز باشد، را هماهنگ می‌کند.
ایجاد مزایای ارزشمند اکوسیستم
هدف اولیه اکوسیستم تحویل جدید، ارائه طیف وسیعی از گزینه‌ها به مصرف کنندگان می‌باشد. با افزایش کارایی و کاهش اثرات خارجی، به مصرف‌کنندگان اجازه می‌دهد تا تمام سفارش‌های خود را از طریق راه‌حل‌های تحویل شخصی‌سازی‌شده و با یک کلیک یکپارچه کنند و شبکه‌ای از نقاط تحویل دردسترس را فراهم کنند. از دیگر مزایای آن می‌توان به شفافیت در مورد اثرات زیست‌محیطی و اجتماعی و در دسترس بودن خدمات تکمیلی ارزشمند، اشاره کرد.
= حامل‌ها: افزایش تقاضای مصرف‌کنندگان به سرویس تحویل (Out-of-home)OOH، و تسهیل تحویل با سرویس OOHاز سمت شرکت‌های لجستیکی، منجر به کاهش مسافت‌های پیموده شده حامل‌ها و کاهش هزینه‌های هر بسته تحویلی حتی با رشد تجارت الکترونیک، می‌گردد.
= خرده‌فروشان آنلاین: شرکت‌های بزرگ تجارت الکترونیک در حال حاضر مسئول یکپارچه‌سازی گزینه‌های ارائه‌شده‌ی تحویل مرسولات هستند و اغلب خودشان ردیابی، درخواست‌ها و شکایات تحویل را مدیریت می‌کنند و با مشارکت فعال در اکوسیستم جدید، می‌توانند نرخ تبدیل سبد و درآمد افزایشی خود را بهبود بخشند. آن‌ها همچنین می‌توانند اعتبار سبز نام تجاری خود را با ارائه گزینه‌های تحویل پایدارتر تقویت کنند. پایداری بیشتر می‌تواند تأثیر واقعی بر عملکرد کسب‌وکار، به‌ویژه برای شرکت‌هایی در صنایعی مانند کالاهای بسته‌بندی مصرف‌کننده داشته باشد.
= ارائه‌دهندگان نرم‌افزار: با ایفای نقش به‌عنوان هماهنگ‌کننده، یا ایجاد و اجرای ساده سیستم‌های فناوری اطلاعات زیرساخت اکوسیستم، می‌توانند ارزش‌هایی از جمله کاهش هزینه‌های مدیریت سیستم را برای شرکای دیگر ارائه کنند.
= تامین‌کنندگان سرویس خارج از خانه(OOH): علاوه بر خرده‌فروشان مستقر، شرکت‌های جدیدی می‌توانند برای ارائه شبکه‌های متراکم از مکان‌های OOH در سراسر شهرها ایجاد شوند. جریان‌های درآمد می‌تواند نه تنها شامل کاهش هزینه‌های هر بسته از خرده‌فروشان و شرکت‌های تحویل فعلی شود، بلکه از طریق درآمدزایی از ترافیک افراد پیاده نیز باشد. همچنین با تحلیل داده‌های گردآوری‌شده، می‌توانند برای تبلیغ بهتر پیشنهادات خود و بازیگران دیگر، استفاده شوند.
= صاحبان املاک و مستغلات: خرده‌فروشان فیزیکی و مقامات حملونقل شهری می‌توانند از راه‌های مختلفی سود ببرند. مراکز حملونقل می‌توانند فضا را برای ارائه سرویس OOH اجاره دهند و درآمد بیشتری از اجاره لاکرهای جمع‌آوری، به دست آورند.
مسیر پیش رو در اکوسیستم
دستیابی به یک اکوسیستم کارآمد، مستلزم تلاش هماهنگ، همکاری و سازش از سوی همه بازیگران کلیدی – سیاست‌گذاران، شرکت‌های لجستیکی و خرده‌فروشان است.
= سیاست‌گذاران: با تعیین ماهیت فعلی شبکه تحویل و ناکارآمدی‌ها و هزینه‌های خارجی آن با در نظر گرفتن جغرافیا، تراکم جمعیت، داده‌های ترافیکی، زیرساخت‌ها، و تعداد حامل‌های فعلی و تراکم تحویل در حال حاضر و مقایسه آن در آینده، شبکه تحویل جدیدی برای کاهش هزینه‌ها و ناکارآمدی‌ها طراحی کرده و با ایجاد یک برنامه مدیریت تغییر و اجرای آن، می‌توان موفقیت اکوسیستم جدید را با همکاری همه ذینفعان تضمین کرد.
= شرکت‌های لجستیکی: تعامل با ذهنی باز با ارکستراتورها و بررسی مدل کسب‌وکار، می‌توان افزایش سودآوری با رشد تجارت الکترونیک را تضمین کرد. با ایجاد شبکه‌های هماهنگ جدید، فضای رقابتی در جهت کارایی کل اکوسیستم، ایجاد می‌شود.
= خرده‌فروشان: ایجاد راه‌حل‌های فنی و هماهنگ با فرآیندهای پرداخت کسب‌وکارها، سبب ادغام و هماهنگی با پلتفرم تحویل هوشمند می‌گردد. با توجه به این که مشتریان برای دسترسی بهتر، ارزش قائل هستند و از یک شبکه متراکم از گزینه‌های OOH استفاده خواهند کرد، بنابراین، استفاده از شبکه‌های تحویل OOH کاملاً باز، اولویت خواهد داشت.
شهرهای آینده
علیرغم نوآوری‌های سریع در فناوری تحویل بسته، بعید است که پهبادها یا رباتها، به تنهایی بتوانند اثرات جانبی منفی تحویل last-mile را کاهش دهند - حجم تحویل و اندازه بسته‌ها نشان می‌دهد که حامل‌های تحویل یک عنصر ضروری در این زنجیره، هستند. شهرهایی که پر از حامل‌ها شده‌اند باید به دنبال راه‌حل‌های ساده‌تری باشند که کاملاً مبتنی بر نحوه زندگی و رفت‌وآمد عموم مردم در محله‌ها و شهرهایی است که در آن زندگی می‌کنند.
ایجاد یک اکوسیستم تحویل مرسولات، به شهرها این فرصت را می‌دهد تا در مورد ارزش و نقش محله‌ها، ثبات اقتصادی و نیازهای کلی شهرها برای حملونقل، تجدیدنظر کنند. طراحی اکوسیستم تحویل مرسولات با آگاهی از اصول طراحی سوداگرانه، با درک تأثیر اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و اخلاقی آن و با استفاده از خلاقیت و نوآوری، می‌تواند نقش کلیدی در بازسازی کل شبکه شهرها داشته باشد.
